SKCC Beginner's Corner

SKCC jest klubem specjalistycznym skupiającym fanów telegrafii pracujących na kluczach sztorcowych, BUG-ach oraz side-sweeperach. Na stronie klubu jest kącik dla początkujących, który może być przydatny nie tylko dla fanów "ręcznego" generowania kodu Morse'a.

Część 1 - Podstawy

Zasadnicza różnica pomiędzy elektronicznie i ręcznie generowanym kodem Morse'a jest to że twoja ręka określa długość krótkich i długich tonów które tworzą podstawowe elementy znaków. "Kropka" jest podstawową jednostką czasu, za to "kreska" trwa trzy razy czas trwania "kropki". Jednak prawidłowe generowanie kropek i kresek to dopiero początek do dobrej pracy na CW. Prawidłowa odległość pomiędzy podstawowymi elementami jak i znakami oraz słowami także ma zasadnicze znaczenie. Dopiero całość tworzy tę magię, muzykę i jest prawdziwym wyzwaniem do ręcznego generowania kodu Morse'a.

Podsumowując w rzeczywistości niewielu operatorów generuje kod Morse'a idealnie. Skracanie podręcznikowych czasów i przerw nie jest problemem do czasu kiedy kod jest dalej łatwo czytelny. Jest to także dosyć powszechne wśród doświadczonych operatorów że potrafią się oni zidentyfikować po unikalnym sposobie generowania kodu przez każdego z nich.

Pomyślmy o tym jak o posiadaniu akcentu na CW. W przełożeniu na życie jeśli ktoś posiada mocny akcent lub mówi gwarą możemy go po prostu nie zrozumieć. Na przykład niezachowanie odpowiednich przerw spowoduje że korespondent nie zrozumie tego co nadajesz.

Wielu operatorów myśli że zostało zrozumianych i chce podtrzymać konwersację nadająć : 

TNX FER THE CALL OM MY NAME IS RON MY QTH IS MD

Tymczasem w rzeczywistości nadali : 

TN XFER TH ECAL LO MMY NAM EIS RONM YQT HIS MD

Jeśli posiadasz generator do trenowania lub radio posiada odpowiednią funkcję dzięki której możesz ćwiczyć, nadaj jakiś tekst i odtwórz kilka dni później. Jeśli możesz odczytać własną "rękę" to możemy założyć że inni także.

Oczywiście nadawanie z delikatnym akcentem może być także wspaniałą cechą łączności na CW. 

Więc mierz wysoko i poświęć czas na słuchanie dobrze uformowanych sygnałów jak na przykład sesje treningowe ARRL (czy książka naszego kolegi dzięki której nauczyłem się telegrafii Łukasza Komsty SQ8QED)

Część 2 - Podstawy QSO na CW

Zanim zaczniesz prowadzić pierwsze łączności CW w eterze warto poświęcić kilka minut na zapoznanie się ze skrótami oraz popularnymi zwrotami kodu Q. Jeśli wcześniej prowadziłeś łączności na fonii prawdopodobnie już znasz wiele ze skrótów kodu Q jak QSY czy QTH.

Znaki specjalne, znaki proceduralne oraz skróty.

Spójrzmy prawdzie w oczy: nawet jeśli była by możliwość nadawania z ogromną prędkością każdego wypowiedzianego słowa nie używając żadnych skrótów, krótka wymiana zdań zamieniła by się w żucie szmat. Aby wykorzystanie czasu antenowego było bardziej efektywne szczególnie przy słabych lub pogarszających się warunkach propagacyjnych operatorzy CW używają skrótów, dużo częściej niż w łącznościach fonicznych czy cyfrowych. I to jest jedna z dobrych stron CW, dzięki skrótom możesz przeprowadzić prostą łączność oraz wymienić podstawowe informacje nie znając zupełnie żadnego języka obcego. Skrótów jest setki, lecz tych wspólnych dla wszystkich oraz tych które powinno się znać jest niewiele, my zapoznamy się z tymi podstawowymi w poszczególnych sekcjach.

Znaki specjalne

AR = Oznacza koniec transmisji. Niekoniecznie jest zaproszeniem do łączności, używamy często przy wywołaniu konkretnej stacji, z która jeszcze nam nie odpowiedziała. 

AS = Czekaj, przez krótki okres czasu. 

BT = Separator pomiędzy adresatem i tekstem w radiogramach. W łącznościach stosowany również jako separator pomiędzy tematami.

IMI = Tak, jest to standardowy znak zapytania (?), może być użyty jako prośba do powtórzenia lub po prostu jako pytajnik.

SK = Koniec pracy.

Więcej info np na Wikipedii

Znaki proceduralne

DE = używane jako "Z" po znaku korespondenta a przed naszym

ES = & lub "i"

K = oznacza przekierowanie rozmowy do korespondenta lub korespondentów

KN = oznacza przekierowanie rozmowy do konkretnej stacji gdy życzymy sobie by nikt inny nie włączał się do rozmowy lub po wywołaniu kierunkowym

R = wszystko zostało odebrane i zrozumiane, taka telegraficzna wersja "roger"

Popularne skróty używane w łącznościach.

Na długo przed tym jak dzisiejsi nastolatkowie zaczęli smsować ze sobą dziwnymi skrótami krótkofalowcy używali swojego własnego zestawu skrótów po prostu by zaoszczędzić czas. Najprostszą metoda utworzenia skrótu jest pozbycie się samogłosek, co oznacza że pełna lista skrótów mogła by wypełnić cały słownik. Ale tak na prawdę w łącznościach używamy tylko kilka, a to popularne przykłady :

AGN = Ponownie 

ANT = Antena

BK = Break, Break in

BURO = Biuro

B4 = Poprzednio

C = Tak, Poprawnie

CL = Kończę pracę, znak

CONDX = warunki

CPI = odbierać

CU = do zobaczenia

GG = idzie

OM = stary przyjaciel

PSE = Proszę

TNX = Dziękuję

TU = Dziękuje Tobie

VY = Bardzo

WX = Pogoda

Więcej TUTAJ

System raportowania RST

Jeśli wcześniej pracowałeś na fonii, zapewne znacz już system raportowania RS oraz popularne "pięć dziewięć"

Na telegrafii dochodzi nam kolejny element czyli "T". Dla współczesnych urządzeń, dobrze wyregulowanych oraz doskonale ofiltrowanych w większości przypadków raport będzie "9". Wielu radioamatorów używa jednak nadal urzadzeń lampowych bądż nie do końca sprawnych zasilaczy. Dając im rzetelny rapodt umozliwiamy im rozpoznanie problemu z ich urządzeniami.

R : Czytelność
1 - Nieczytelny
2 - Ledwo czytelne, czasem pojedyńcze słowa.
3 - Czytelne z trudem
4 - Czytelne prawie bez problemów
5 - Doskonale czytelne

S: Siła sygnału
1 - Sygnał słaby, ledwo zauważalny
2 - Bardzo słaby sygnał
3 - Słaby sygnał
4 - Dostateczny sygnał
5 - Dość dobry sygnał
6 - Dobry sygnał
7 - Umiarkowanie silny sygnał
8 - Silny sygnał

9 - Bardzo silny sygnał

T: Ton
1 - Bardzo chrapliwy, syczący
2 - Chrapliwy ton prądu przemiennego, bez śladu muzykalności
3 - Chrapliwy, niski ton prądu przemiennego, lekko muzykalny
4 - Nieco chrapliwy ton prądu przemiennego, umiarkowanie dźwięczny
5 - Ton dźwięczny, modulowany składową zmienną
6 - Ton modulowany, lekko świszczący
7 - Ton prawie czysty, lekko świszczący

8 - Ton czysty, ze śladami przydźwięku
9 - Najczystszy, dźwięczny ton

Stosuje się także dodatkowe elementy na końcu raportu mające na celu wskazanie innych problemów, lub mające na celu "poklepanie po ramieniu" jego lub jej za bardzo stabilny sygnał.

X : stabilna częstotliwość (od xtal, kontrolowana kwarcem)
C : Ćwierkanie (zmiana częstotliwości przy kluczowaniu)
K : Kliksy

Oto parę przykładów :
559 - doskonale czytelny sygnał, dość silny z doskonałym tonem
558C - doskonale czytelny, dość silny sygnał z niewielkim ćwierkaniem
355K - trudny do odczytania sygnał, dość silny z umiarkowanymi kliksami
599X - mocny, czytelny sygnał z doskonałym tonem, bardzo stabilna częstotliwość. Pragnienie każdego konstruktora.

Najczęściej spotykane skróty kodu Q

Pracując na CW używamy dokładnie tych samych skrótów kodu Q co na fonii czy przy łącznościach cyfrowych. Częśc z nich pojawia się jednak w łącznościach częściej, oraz tak jak w pozostałych modach sam sygnał Q oznacza stwierdzenie, a zakończone znakiem zapytania pytanie :-)

QRG (?) - Moja częstotliwość jest ______. Jaka jest twoja częstotliwość ?
QRL (?) - Częstotliwość jest zajęta.
QRM (?) - Zakłócenia z innej stacji
QRN (?) - Zakłócenia atmosferyczne
QRO (?) - Zwiększ moc
QRP (?) - Zmniejsz moc
QRQ (?) - Nadawaj szybciej
QRS (?) - Nadawaj wolniej
QRT (?) - Przerwij nadawanie
QRU (?) - Nie mam nic dla ciebie
QRV (?) - Jestem gotowy
QRX (?) - Czekaj minutę lub więcej
QRZ (?) - Kto mnie woła
QSK (?) - Słyszę cię w przerwach nadawania
QSL (?) - Potwierdzam
QSX (?) - Słucham na częstotliwości ...
QSY (?) - Zmiana częstotliwości ...
QTH (?) - Moje położenie geograficzne ...

Trochę o kodzie Q znajdziecie TUTAJ oraz TUTAJ

Część 3 - Typowa łączność

Ufff !!! Dotarliśmy w końcu do prowadzenia łączności. Przepraszamy jeśli dostarczyliśmy wam zbyt dużo informacji, ale staraliśmy się znaleźć równowagę pomiędzy informacjami które są niezbędne a ilością która by was przytłoczyła.

Prawdę mówiąc wielu radioamatorów zaczyna swoje pierwsze łączności bez odpowiedniego przygotowania, skutkuje to frustracją i zupełnym brakiem zadowolenia z pracy matką wszystkich rodzajów komunikacji jaką jest CW. Wiele lat temu ARRL wydało szereg przewodników do telegrafii, my postanowiliśmy je przypomnieć i podsumować. 

(To samo dotyczy SP, poza nieśmiertelny "ABC Krótkofalowca" materiały są zdawkowe)
Jeśli przeczytałeś wszystko wcześniej ze zrozumieniem jesteś mniej więcej przygotowany do pierwszego QSO.

Ta część przedstawia typowe QSO. Chociaż QSO może przebiegać na wiele sposobów, ma ono mniej więcej taki format. Jeśli macie mozliwość by jakiś doświadczony kolega/koleżanka pomogli wam w przeprowadzeniu pierwszej łączności, nie wstydźcie się ich o to zapytać.

Na początek sprawdzamy czy częstotliwość jest wolna l

W tym przykładzie SP3ABC na początku sprawdzi czy częstotliwość jest wolna. Postarajcię by ta praktyka weszła wam w krew przy każdym rodzaju radiowych zabaw.

Pierwszym krokiem jest słuchanie od kilkunastu do kilu minut, częstotliwość może się wydawać na wolną, ale za chwilę pokaże nam się sygnał. Może to być wynikiem propagacji, dzięki której będziemy słyszeli tylko jednego z korespondentów. Słuchając odpowiednią ilość czasu możemy upewnić się bez pytania czy częstotliwość jest wolna.

Jeśli nic nie słyszysz dobrą praktyką jest nadanie zapytania QRL? Zasadą jest by nadać zapytanie krótko by nie zakłócić ewentualnie trwającego QSO.

Przykład 1 : QRD?
Przykład 2: QRL? DE SP3ABC K
UWAGA: Jeśli częstotliwość jest zajęta usłyszysz C (correct-poprawnie), R lub QRL, nie odpowiadaj, po prostu zmień częstotliwość.

Wywołanie CQ:

Jeśli nie masz odpowiedzi na QRL? możesz przystąpić do wywołania CQ.

CQ CQ CQ DE SP3ABC SP3ABC SP3ABC K

UWAGA: Format 3x3 jest zalecany, jeśli nadajemy 3 razy CQ po nim następuje 3 razy nasz znak. Po czym przechodzimy na odbiór i sprawdzamy czy ktoś nam odpowiada. K na końcu jest znakiem zachęty do łączności.

Odpowiedź:

W tym przykładzie SP2XYZ odpowie na twoje wywołanie.

SP3ABC DE SP2XYZ SP2XYZ AR

UWAGA: Pomimo że używanie AR jest ścićle określone w tym momencie QSo, wielu operatorów odpowie krótkim K. Jednak argumentacja za użyciem AR jest dwojaka:
K powinno być użyte gdy już nawiążemy łączność, a w tym momencie jeszcze nie zostało ustanowione pełne dwukierunkowe QSO.
Wiele znaków kończy się na K, w szczególności gdy mamy trudne warunki propagacyjne może na umknąć czy korespondent skończył nadawać czy nie, AR rozwiewa wszelkie wątpliwości.
W praktyce powinny być używanie ona skróty K oraz AR.

Teraz jesteśmy już w trakcie prowadznia łączności:

SP3ABC rozpoczyna łączność odpowiadając nastepująco:

SP2XYZ DE SP3ABC TNX FER CALL BT UR RST 599 599 HR QTH POZNAN POZNAN BT NAME MICHAL MICHAL ES SKCC 1234 1234 SO HW CPY? SP2XYZ DE SP3ABC KN

UWAGI : Zauważ że BT używane jest do rozdzielenia poszczególnych części łączności. Operatorzy rzdko używają w swoich łącznościach kropki, niektórzy używaja częsciej BT inni rzadziej, każdy z operatorów będzie posiadał swój własny styl.
KN oznacza że tylko SP2XYZ powinien odpowiedzieć możemy tu uzyć także po prostu K
Tutaj także możemy użyć AR po zakończonej wiadomosci, a przed znakimi wywoławczymi, jesnak jest to opcjonalne i nie jest konieczne.

Teraz SP2XYZ odpowiada nadając swoje podstawowe informacje do SP3ABC

SP3ABC DE SP2XYZ TNX FER RPT BT SLD CPY UR RST 589 589 BT NAME TOMEK TOMEK BT QTH GDANSK GDANSK BT SKCC 2345 2345 BT HW CPY? SP3ABC DE SP2XYZ KN

UWAGI:  W ten sposób stacje mogą dalej wymieniać się różnymi informacjami. Dodatkowe informacje mogą wyglądać np. tak:

SP2XYZ DE SP3ABC FB TOMEK BT WX HR CIEPŁO ES NIE PADA TEMP 26C BT RIG KNWD TS520S ES ANT DIPOLE UP 50 FT BT HW CPI? SP2XYZ DE SP3ABC KN

Teraz SP2XYZ może nadać te same informacje, bądź inne którymi chce się podzielić. Jesteśmy tutaj zupełnie nie skrępowani jeśli chodzi o treść (o ile korespondent to wytrzyma :-))

Jeśli chcesz wciągnać korespondenta w dłuższe QSO zwane często "żuciem szmat" możesz zajrzeć do tego krótkiego poradnika TUTAJ (w j.angielskim)

Zauważ że zgodnie z regulacjami w nie musisz za każdym razem wymieniać swojego znak, ale musisz pamiętać że muszisz to zrobić nie rzadziej niż 10 minut. Jeśli przyswoisz sobie tę zasadę łączności będą szły bardziej sprawnie.

Zakończenie QSO:

Nadszedł czas by zakończyć łączność.

SP2XYZ DE SP3ABC TNX FER FB QSO TOMEK BT HP CU AGN BT VY 73 TO U ES URS SK SP2XYZ DE SP3ABC

Pożegnanie powinno być krótkie, jak wszystko na telegrafii, zwięzłość jest najlepsza. W miarę zdobywania doświadczenia sami będziecie wiedzieć co dla was się najlepiej sprawdza. Miej w głowie to że wszystkie te skróty zostały stworzone po to by Ci pomagać. Używanie ich w odpowiedni sposób oraz trzymanie się tego wzorca pozwoli słuchającym na łatwie zorientowanie się co się dzieje jak i słuchający potraktują cię co najmniej jako średnio zaawansowanego.

Z czase stało się tradycją nadawanie na końcu ti ti-ti-ti ti a w odpowiedzi ti ti, lub obie stacje nadają po prostu do siebie ti ti jako finałowe "do usłyszenia"

Tu ciekawostka pochodząca z oryginalnego angielskojęzycznego tekstu, transmisja pożegnalna jak powyżej może być uznana jako nielegalna niezidentyfikowana transmisja w USA ponieważ występuje po oficjalnej wymianie znaków :-)

Dodakowe sugestie:

Przedstawiony skrypt zawiera na prawdę podstawowe informacje niezbędne do prowadzenia łączności. Przedstawiona formuła i kolejność pozwala początkującemu operatorowi na trzymaniu się pewnego schematu i skupieniu się na nadawaniu a nie na redagowaniu depeszy na bieżąco. 

Jęsli nadajesz szybciej niż odbierasz, korespondent może uznać że odbierasz w tym samym tempie !

Bardzo pomocnym i pożadanym jest słychanie przez dłuższy czas zanim spytamy czy częstotliwość jest wolna.

Nie bój się nadać QRS jeśli nie nadążasz czytać. Dobry korespondent (orepator) dostosuje tempo do twojego.

Nagrywaj swoje łącznośći, będziesz mógł przesłuchać swoje łączności ponownie, wyłapać ewentualne błędy, czy odczytać informacje niezbędne do sumiennego wypełnienia katy QSL jeśli coś Ci umknęło.

Jeśli korespondent nadał do Ciebie 599 lub potwierdził że odebrał nie ma potrzeby wielokrotnego powtarzania treści.

Jeśli posiadasz doświadczonego kolegę/mentora zaproś go by pomógł Ci przy pierwszej łączności. Nie bój się popełniać błedów. Pamiętaj to krótkofalarstwo nie profesjonalna łączność. Celem każdego powinno być podnoszenie swoich kwalifikacji, a popełnianie błędów jest jednym z elementów procesu nauki !!

PS.

Tekst pochodzi ze strony www.skccgroup.com i jest jego luźnym tłumaczeniem.

Chciałem także podziękować Krzyśkowi SQ8LUV za wykazanie cierpliwości w mojej pierwszej łączności na CW, oraz Kubie SQ7OVV oraz Maćkowi SP7VV za wsparcie nie tylko merytoryczne.